Muazzez İlmiye Çığ’ın vefat haberi 17 Kasım’da kamuoyu ile paylaşıldı. Dilbilimci, arkeolog ve Sümerolog olarak çalışan ve sadece Türkiye’de değil dünya çapında da ün kazanan Çığ’ın 110 yaşında hayata gözlerini yumduğu belirtildi. Peki Muazzez İlmiye Çığ kimdir, aslen nerelidir? İşte hayatı ve çalışmaları hakkında ayrıntılar…
MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ KİMDİR, ASLEN NERELİDİR?
Muazzez İlmiye Çığ 20 Haziran 1914 tarihinde Bursa’da dünyaya geldi. Çığ’ın anne ve babası Kırım Tatarıdır ve gerçekleşen göç ile baba tarafı Merzifon'a, anne tarafı ise Türkiye'nin dördüncü büyük şehri olan ve o dönemde Osmanlı İmparatorluğu'nun önemli bir bölgesel yönetim merkezi olan kuzeybatıdaki Bursa'ya yerleşti.
Muazzez İlmiye Çığ, 1. Dünya Savaşı başlamadan birkaç hafta önce Bursa'da dünyaya geldi. 1919 yılında beşinci yaş gününü kutladığı sırada Yunan Ordusu tarafından İzmir'in işgal edilmesi üzerine öğretmen olan babası, ailesinin güvenliğini sağlamak için Çorum'a taşındı ve genç Muazzez İlmiye ilköğrenimini burada tamamladı. Ayrıca Fransızca ve keman dersleri alan ünlü isim1926'da sınavla Bursa Kız Muallim Mektebi'ne girdi ve 1931'de, 17 yaşına geldiğinde ilkokul öğretmeni yetiştiren bu okuldan mezun oldu.
Yaklaşık beş yıl boyunca Eskişehir'de öğretmenlik yapan Muazzez İlmiye Çığ’ın kardeşi Turan İtil bu sırada beyin cerrahı olmak için Amerika'ya gitti. Çığ, 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Hititoloji Bölümü'ne kaydoldu. Hocaları arasında, İkinci Dünya Savaşı'nı Türkiye'de profesör olarak geçiren, Hitler dönemi Alman-Yahudi mültecileri Hans Gustav Güterbock ve Benno Landsberger gibi dönemin en önemli Hitit kültürü ve tarihi uzmanları vardı.
MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ NEDEN ÖNEMLİ, HANGİ ALANLARDA ÇALIŞTI?
Ankara Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra 1940’ta İstanbul’da kariyerine başladı. İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ni oluşturan üç kurumdan bir tanesi olan Antik Şark Eserleri Müzesi’nde on yıl, çivi yazılı tablet uzmanı olarak görev yaptı.
Sümer, Akad ve Hitit dillerinde yazılmış binlerce tableti temizleyerek sınıflarına ayırdı ve numaralandırdı. 74 bin tabletten oluşan çivi yazılı belgeleri arşive kaydeden Muazzez İlmiye Çığ 3 bin tabletin de kopyasını çıkardı ve katalogladı. Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ’ın çalışmalarının sonucunda müze artık tüm dünyadan Eski Çağ araştırmacılarının katılım sağladığı Orta Doğu dilleri öğrenme merkezi konumuna geldi.
Alman Arkeoloji Enstitüsü ve İstanbul Üniversitesi Tarih Öncesi Bilimler Enstitüsü onursal üyesi olan Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ’ın Çivi Çiviyi Söker isimli otobiyografisi Türkiye İş Bankası tarafından yayımlandı.
Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, Belleten, Bilim ve Ütopya gibi çeşitli dergi, gazetelerde yayımlanan kitaplarında bilimsel makalelerinde özenli ve sistemli çalışma stiliyle ünlendi.
1960'ta Heidelberg Üniversitesinde 6 aylık bir çalışma yaptı. 1965'te Roma'da sergilenen Hitit sergisini bu şehirden alarak Londra'ya götürdü. 1972'de emekliye ayrıldı.
Emeklilikten sonra bir süre yurtdışında yaşayan Muazzez İlmiye Çığ, 1988'de Philadelphia'daki Asuroloji kongresine katıldı. Prof. Kramer'in History Begins at Sumer adlı kitabını Türkçeye çevirdi ve kitap 1990'da "Tarih Sumer'de Başlar" adıyla Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlandı.
1940 yılında Topkapı Müzesi Müdürü M. Kemal Çığ ile evlenen Muazzez İlmiye Çığ, 2 kız evlat sahibi oldu. Çığ aynı zamanda Türkiye'de kadın haklarının önde gelen savunucularından biri olarak biliniyordu.
