Mayıs ayı enflasyon verilerinin açıklanmasıyla birlikte yaklaşık 6,5 milyon memur ve memur emeklisi ile işçi emeklilerinin alacağı enflasyon farkında 5 aylık veriler ortaya çıktı. Memurun enflasyon farkı şimdiden oluştu. Enflasyon farkında net rakam haziran enflasyonunun açıklanacağı temmuz ayında belli olacak.


İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Güran Yumuşak Ekol TV ekranlarında temmuz maaş zamlarına ilişkin beklentileri ve enflasyon rakamlarının maaş zamlarına etkisi ve enflasyona yansımasını değerlendirdi.


MAAŞ ARTIŞLARI ENFLASYONU ETKİLER Mİ?


Prof. Dr. İbrahim Güran Yumuşak, maaş zamlarının enflasyon üzerinde baskı oluşturmayacağını dikkat çekerek "Memurların yasal haklarından kaynaklanan bir takım ücret düzenlemeleri söz konusu, emeklilerde de aynı durum geçerli. Dolayısı ile haziran ayında haliyle enflasyonun altında kalacak ya da ona yakın kalacak bir ücret artışı biz enflasyon üzerinde baskı üreteceğini söylemeyemeyiz. Şunu da ifade edelim hiç artış olmasaydı, tabi ki enflasyonun azaltılması yönünde bir miktar destek verebilirdi ama bu kesimin de hayat standartlarını koruma, temel ihtiyaçlarını karşılama zorunluluğu nedeniyle bunu dikkate almak çok mümkün değil. Nitekim bu yasal uygulamalarla da artışlar garanti altında alınmıştır. Muhtemelen haziran ayı enflasyonu ile birlikte yüzde 25 veya biraz üzerinde memur ve emekli maaşlarında bir artışla bir takım düzenlemeler olacak." dedi.


"EN YÜKSEK ENFLASYONA ULAŞILDI"


Bu tabi ki son 12 aylık artışları dikkate aldığımızda en yüksek enflasyon oranını tekabül eden bir durum. Aslında bütün iktisatçıların ekonomi yönetimi de dahil olmak üzere mutabık kaldığımız husulardan bir tanesi de bu aylık artışla yani yüzde 75'lik artışa en yüksek enflasyona tekabül ettiğidir. Bütün göstergeler bundan sonraki aylarda, önce hızlı daha sonra da daha yavaş biçimde enflasyon oranınının bize azalacağını gösteriyor. Yıl sonunda da 40'lara yakınsamasını, bundan 12 ay sonra da yüzde 30'lar civarında bir enflasyonun ortaya çıkmasını bekliyoruz.


ASGARİ ÜCRETE ARA ZAM YAPILACAK MI?


Asgari ücrete ara zammın yapılmayacak olmasını da değerlendiren Prof. Dr. İbrahim Güran Yumuşak, "Bunu iki açıdan değerlendirmek gerekiyor. Yılbaşında yapılan artışta 12 aylık bir artış öngörüldü. Dolayısıyla bu enflasyon ortamını da dikkate alarak asgari ücrette bir düzenleme oldu. Bu aslında devletin asgari ücrete koyduğu tavan rakam anlamına gelmiyor. Yani bunun altında sadece ücretlendirme yapamazsınız anlamına geliyor. Eğer özel sektörde gerekli koşullar uygunsa, karlılığında bir sıkıntı yoksa, çalışanları da verimli çalışıyorsa kendiliğinden ücret artışı yapabilir. Ben pek çok kuruluşun bunu yapacağını düşünüyorum." diye konuştu.


"MAAŞ ZAMLARI 'FİYAT ARTIŞLARINA NEDEN OLDU"


Prof. Dr. İbrahim Güran Yumuşak, asgari ücretteki artışın psikolojik etkisinin geçtiğimiz dönemlerde 'fiyat' artışı olarak yansımasının olduğunu dikkat çekerek, "Bizde malesef asgari ücret ile ilgili artışın psikolojik etkisi sektör üzerinde, ekonomi üzerinde çok daha fazla. Yani asgari ücrette bir düzenleme yapıldığında, önceki dönemlerde gördük malesef, özellikle bu 6. aylardaki düzenlemelerde ilgili ilgisiz bütün fiyatlarda otomatik bir artış devreye giriyor. Bunun aslında asgari ücretli işçi çalıştıran firmalar bu artış oranı kadar hatta maliyet artışında bazı sektörlerde emeğin oranı 20'yi 30'u geçmiyor. O kadar artış yapması beklenir. Ama bu böyle olmadı. Neredeyse bütün maliyetleri asgari ürette artış olduğu kadarmış gibi fiyatlarına yansıttılar. İşte bu psikoljik etkiyi azaltmak amacıyla, tabi ki bu asgari ücretli çalışanlar üzerinde bir miktar etkisi olabilir ama enflasyonla mücadelede yeni aşamalara gelindiğinde oran 40'lara 30'lara indiğinde onlar da satınalma gücünün arttığını hissederek bundan daha olumlu etkilenecekler. Kısa vadede asgari ücretlilere bir olumsuzluk bekliyor." ifadelerini kullandı


ASGARİ ÜCRETE TEK ZAM KARARINDAN DÖNÜŞ OLUR MU?


Asgari ücrete ara zam için hükümetin masayı yeniden toplayıp toplamayacağı sorusu üzerine Prof. Dr. Yumuşak, "Şu ana kadar hem ekonomi yönetiminden hem de ilgili taraflardan bu yönde bir görüş duymadım. Kaldı ki burada devletin de bir karar alıcı olarak ekonomi yönetiminin de sürece müdahil olması söz konusu. Bu durumda açıkçası takvim de yetişir mi yetişmez mi bilemiyorum. Yeniden bir karar değişikliğine gidilmesi, artış konusunun tartışılması çok mümkün gözükmüyor." dedi.


MEMURUN ENFLASYON FARKI ŞİMDİDEN OLUŞTU


Mayıs ayında enflasyon aylık bazda yüzde 3,37 olarak açıklandı. Buna göre; SGK ve Bağ-Kur emeklileri ocak ayı için yüzde 6,70, şubat ayı için yüzde 4,53, mart ayı için 3,16, nisan ayı için 3,18 ve mayıs ayı için 3,37 enflasyon farkını şimdiden hak etmiş oldu. Böylece memur ve emeklileri maaş zammını ilgilendiren enflasyon metriği yüzde 22,72 olarak belirlendi.


Memur ve memur emeklileri ise haziran ayı itibarıyla yüzde 17,38 zam hakkı elde etmiş oldu.


TOPLU SÖZLEŞME ZAMMI BELİRLENMİŞTİ


Memur ve memur emeklileri yılın ilk altı ayın toplu sözleşme ile yüzde 15 zam almıştı. Ayrıca memur ve memur emeklilerinin toplu sözlemeden doğan ikinci altı ay için yüzde 10'luk zam hakkı bulunuyor. Toplu sözleşme gereği ilk altı aydan doğacak enflasyon farkını zamlarına ek almaları gerekecek. Memur ve memur emeklilerinin mayıs itibarıyla yüzde 17,38'lık kümülatif zammı cepte olarak görülüyor.


EMEKLİNİN ZAM ORANI NE KADAR OLACAK?


Emekli maaşları, 6 aylık enflasyon oranında zamlanıyor. 5 aylık enflasyon yüzde 22,72 olarak gerçekleşti. Böylece mayıs ayı itibarıyla işçi emeklisinin maaş zammı şimdiden yüzde 22,72 oldu.


GÖZLER TEMMUZ AYINDA


Memur, memur ve işçi emeklilerinin maaş zam oranı haziran ayı enflasyon rakamları ile netleşecek. Haziran ayı enflasyon rakamlarının 3 Temmuz 2024 tarihinde açıklanması bekleniyor.