RAHİME EVİN ÖZBEY / EKOLTV.COM.TR
2024 yılının son aylarında enflasyon oranının artması nedeniyle, enflasyon ile asgari ücret ve emekli maaşındaki makas arttı. Giderlere yetişemeyen emekliler, aldıkları maaş ile asgari düzeyde geçinmeye çalışsalar da sıkıntıya düşüyorlar. Mali Müşavir ve Ekonomist Özlem Karahan bu durumu, "Yaşanılan bu zor koşullarda en düşük emekli aylığının 12 bin 500 lira olduğu ve bu şartlarda emeklinin asgari yaşam için temel gıda maddelerini dahi almakta güçlük yaşadığını görmekteyiz" diye ifade etti.
"ZAMLI MAAŞ ZAMAN İÇİNDE ERİYİP GİDECEKTİR"
Yapılan araştırmalara değinerek değerlendirmede bulunan Ekonomist Karahan, "Yapılan araştırmalar ikinci altı aylık dönemde emeklilere yüzde 12 ile yüzde 15 arasında bir zam farkı olacağı öngörüldü. Bu zam oranı uygulansa dahi emekliyi tatmin edecek bir düzeye ulaşamayacağı, artan fiyat koşulları ve alım gücünün düşmesiyle birlikte değerlendirildiğinde zamlı maaş, zaman içinde eriyip gidecektir" diye belirtti.
"TÜM VATANDAŞLARIN ALIM GÜCÜ DÜŞTÜ"
Enflasyon nedeniyle mutfakta bir yılda yüzde 49 oranını aşan zam yapıldığına dikkat çeken Mali Müşavir Karahan, yalnızca emeklilerin değil, tüm vatandaşların alım gücünün düştüğünü ve özellikle büyük kentlerde barınma ihtiyacının pahalılaştığının göze çarptığını vurguladı. Karahan, gelecek olan zam oranının genel anlamda herkesi kapsayacak ölçüde olacağı tahmininde bulundu.
"2024 VE 2025 EMEKLİ MAAŞINI ENFLASYON VE BÜYÜME HIZI BELİRLİYOR"
Milyonlarca memur, memur emeklisi, SGK ve BAĞ-KUR emeklisi Ocak ayında yapılacak zam oranını ve maaşlarına yansıyacak tutarı merak ettiğini belirten Ekonomist Karahan şunları dile getirdi:
"Burada iki yıl arasındaki farkı enflasyon ve büyüme hızı belirliyor. Özellikle güncelleme katsayılarının bir önceki yılın enflasyon ve büyüme hızıyla belirlenmesi sonucunda emeklilik dilekçe verildiği tarihi de öne çıkarmış oluyor. 2024 ve 2025 yılında dilekçe verilmesi durumunda yüzde otuza yakın fark oluşuyor. Emekli maaşını belirleyen en kritik faktör ise çalışırken ödenen SGK primleri oluyor"
"BRÜT MAAŞ NE KADAR YÜKSEKSE EMEKLİ MAAŞI DA YÜKSEK OLUYOR"
Emeklilik maaşını etkileyen birçok kriter olduğunu söyleyen Mali Müşavir Karahan, sigorta başlangıcı, prim gün sayısı, toplam çalışma süresi gibi faktörler maaş tutarında etkili olduğunu vurguladı. Ekonomist Karahan, emekli maaşının yükseltilmesinde en önemli konulardan birinin, prime esas kazancı olduğunu belirterek, "Brüt maaşınız ne kadar yüksekse emekli maaşınız da buna bağlı olarak yüksek oluyor" dedi.
EMEKLİ MAAŞI NEYE GÖRE HESAPLANIR?
Emekli maaşı hesaplanırken ilk olarak sigorta başlangıç tarihinin dikkate alındığını söyleyen Ekonomist Karahan, "2000 yılı öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere üç farklı tarih var. Ödenen prim gün sayısı, aylık ortalama kazanç, enflasyon, emekli olunacak tarihten bir önceki yılın büyüme hızı, aylık bağlama oranı, gösterge rakamına göre maaş hesaplanıyor ve değişiyor" diye ifade etti. Ayrıca Karahan, "Güncelleme katsayısı, emekli aylığının belirlenmesinde ve çalışanın ödediği primlerin bugünkü değerini bulmada önem arz ediyor" diye vurguladı.
2024 YILI EMEKLİLERİNE YÜZDE 30 DAHA FAZLA MAAŞ"
Ekonomist Karahan, 2024’ün ikinci altı ayında emeklilik başvurusu yapan vatandaşlar ile 2025’in ilk altı ayında emeklilik başvurusu yapanlardan yüzde otuz daha fazla maaş alacağının değerlendirildiğini bildirerek şunları ifade etti:
"Bunun temeli ise güncelleme katsayısı ve emekli aylığına yapılan artış oranındaki fark olarak göze çarpıyor. Bu fark her yıl çıkmayabiliyor fakat enflasyonun artış gösterdiği dönemlerde ortaya çıkabiliyor"
EMEKLİLER AÇLIK SINIRININ ALTINDA MAAŞ ALIYOR
Türk – İş çalışmasını anımsatan Ekonomist Karahan, "Türk-İş’in çalışmasına göre Ekim ayında açlık sınırı 20 bin TL üzerine, yoksulluk sınırı ise 66 bin TL üzerine çıkarken emekliler 12 bin beş yüz TL ile geçinmek zorunda kalıyor" dedi.
Emekliler, tazminat ile ev alıp ömürlerinin geri kalanında rahat bir yaşam sürmeyi hayal ettiklerine dikkat çeken Mali Müşavir Karahan, günümüz şartlarında emeklilerin haftada bir gün çay, kahve içecek ekonomik gücü kalmadığından dolayı sitem ettiğini belirtti.
"HER GÜN DAHA DA FAKİRLEŞİYORUZ"
Parkta veya lokantalarda emekli çalışanlarla konuşan Ekonomist Karahan, emeklilerin her geçen gün fakirleştiklerini ve çalışmadıkları taktirde aç kalacaklarını dile getirdiğini söyledi. Ayrıca Karahan, metropollerde yaşayan emekliler için kira artışları nedeniyle yaşam koşullarının daha zorlaştığını belirtti.
"EMEKLİLERİN MAAŞI ASGARİ YAŞAM DÜZEYİNE DAHİ YETMİYOR"
Mesleği gereği çarşı, pazar gezerek emeklilerdeki son durumun ne olduğunu öğrenmek isteyen Ekonomist Karahan, sohbet ettiği emeklillerin aldığı maaşın asgari düzeyde temel gıda ihtiyaçlarına dahi yetmediğinden dolayı şikayet ettiğini söyledi. Öte yandan Mali Müşavir ve Ekonomist Özlem Karahan, son sözlerinde şunlar dile getirdi:
"Sahada çok dolaşıyoruz ve geçen gün emekli teyzem ile konuştuğumda, çok dertliydi ve üzgündü. Teyze, 'Eskiden 400 lira ile bir haftalık mutfak alışverişimi yapardım, şimdi 1000 lira da yetmiyor. Aldığım emekli maaşı ile geçinemiyorum. Eti, meyveyi geçtim, çoğu zaman sebze bile alamıyorum' dedi. Emekliler, ömürlerinin kalan yıllarını asgari yaşam düzeyinde, temel gıda ve barınma ihtiyacını karşılayacak ölçüde yaşamayı hak ediyorlar"
