2022'de Birleşmiş Milletler’in Afganistan özel raportörü, Taliban'ın kadınlar ve kız çocuklarına getirdiği kısıtlamaların insanlığa karşı suç teşkil edebileceğini ifade etmişti. Taliban, son olarak kadınların birbirlerinin yanında bile yüksek sesle dua etmesini yasaklayan bir kararname çıkardı. Bu karar, ülkede kadınların özgürlüğüne getirilen kısıtlamalara bir yenisini daha eklerken Taliban’ın geçmişten bu yana uyguladığı baskıcı politikaların devamı niteliğinde…
KADINLARIN SESİ YASAKLANDI
,İngiltere merkezli gazete The Metro'nun haberine göre, Taliban, kadınların diğer kadınların yanında bile seslerinin duyulmasını yasakladı. Taliban’ın Erdem Bakanı Khalid Hanafi, yetişkin kadınların seslerinin diğerleri tarafından duyulmasının haram olduğunu ifade ederek, kadınların yüksek sesle dua etmemesi gerektiğini belirtti. Bu düzenlemeyle kadınların birbirlerinin yanında bile İslami dua veya Kuran okumalarına izin verilmiyor.
SAĞLIK ALANINDA YENİ KISITLAMALAR
Taliban’ın kadınlara yönelik kısıtlamaları, sağlık alanında da kendini gösteriyor. Artık kadın sağlık çalışanlarının, kadın hastalara eşlik eden erkek refakatçilerle görüşmesi yasaklandı. Bu, kadınların sağlık hizmetlerine erişimini daha da zorlaştırıyor ve sağlık çalışanları arasındaki etkileşimi sınırlıyor. Sağlık alanında getirilen bu kısıtlamalar, kadınların yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir diğer uygulama olarak öne çıkıyor.
“KADINLAR TEKBİR ÇAĞRISI BİLE YAPAMAYACAK”
Hanafi, kadınların İslami dua çağrıları olan takbir veya ezan gibi dini çağrıları yapmalarına izin verilmediğini belirtti. “Kadınların yüksek sesle dua etmelerine bile izin verilmezken, şarkı söylemelerine nasıl izin verilebilir?” ifadeleriyle Taliban'ın kadınların kamusal ve özel alanda seslerini duyurmasına yönelik yasaklarının katılığını ortaya koydu. Taliban’ın bu uygulamaları, kadınların toplum içindeki rollerini tamamen kısıtlama amacı taşıyor.
KADININ SESİ “MAHREM” OLARAK TANIMLANIYOR
Taliban’a göre, kadının sesi “mahrem” olarak nitelendiriliyor, yani toplum içinde, hatta diğer kadınlar arasında bile duyulmaması ve örtülmesi gereken bir unsur olarak tanımlanıyor. Bu görüş doğrultusunda kadınların birbirlerinin yanında bile seslerini yükseltmelerine izin verilmiyor, bu da kadınların toplumsal alanlarda daha da izole edilmesine yol açıyor.
TALİBAN’IN KADINLARA DAHA ÖNCE GETİRDİĞİ YASAKLAR
Taliban, 2021’de yeniden iktidara gelmesinden bu yana kadınların haklarını ve özgürlüklerini birçok alanda kısıtlayan kararlar aldı. İşte bu kapsamda uygulanan diğer yasaklar:
EĞİTİM VE İŞ YASAĞI
Taliban yönetimi, kız çocuklarının ortaokul ve lise seviyesinde eğitim almasını yasakladı. Yalnızca ilkokul seviyesinde eğitim almalarına izin verilen kız çocukları, üniversite ve daha ileri eğitimlerden de tamamen dışlandı. Çalışma hayatında ise kadınların çoğu kamu görevinden men edildi, yalnızca sağlık ve eğitim sektöründe sınırlı istisnalar tanındı.
KAMU ALANLARINDA KIYAFET ZORUNLULUĞU
Taliban, kadınların kamuya açık alanlarda burka giymesini zorunlu hale getirdi. Kadınların yüzleri ve vücutlarının tamamen örtülü olması gerektiği belirtilerek, uygun olmayan kıyafetler giyen kadınlara ağır yaptırımlar uygulandı. Bu kıyafet zorunluluğu, kadınların dışarı çıkma özgürlüğünü büyük ölçüde sınırladı.
SEYAHAT KISITLAMALARI
Taliban, kadınların yalnız seyahat etmelerini de yasakladı. Kadınlar, şehirler arası veya uluslararası yolculuklarda yanlarında bir erkek refakatçi olmadan seyahat edemiyor. Bu kısıtlama, kadınların bağımsız hareket etmesini engelleyerek onların eğitim, iş ve sosyal yaşamlarını etkiliyor.
EĞLENCE VE SANAT YASAKLARI
Kadınların müzik dinlemesi, eğlence etkinliklerine katılması ve sanatsal faaliyetlerde bulunması da yasaklandı. Taliban, kadınların şarkı söylemesini veya müzikle uğraşmasını İslam’a aykırı buluyor ve buna izin vermiyor. Bu yasak, kadınların kültürel ve sanatsal alanlardaki varlıklarını neredeyse tamamen ortadan kaldırdı.
MEDYAYA YÖNELİK YENİ KISITLAMALAR
Ekim 2023'te Taliban, tüm canlı varlıkların görüntülerini yayınlamayı yasaklayan bir kanun çıkaracağını duyurdu. Medya kuruluşlarına bu yeni kuralın aşamalı olarak uygulanacağı bildirildi. Bu yasa, Afganistan'daki medya özgürlüğünü büyük ölçüde kısıtlıyor ve kadınların toplumsal varlığını daha da görünmez hale getiriyor.
TALİBAN’IN KATI ŞERİAT UYGULAMALARI
Taliban, yönetimi devraldığı 2021'den bu yana İslami yasaların katı yorumlarını dayatıyor. Kendi yorumlarına göre “İslam’a uygun” bir toplum oluşturmayı hedefleyen Taliban, bu amaçla kadınların sosyal, kültürel, ekonomik ve bireysel haklarını baskılayan düzenlemeler getiriyor. Taliban’ın bu uygulamaları, Afganistan’daki kadınların toplumdan tamamen dışlanması tehlikesini de beraberinde getiriyor.
ULUSLARARASI TOPLUM ENDİŞE EDİYOR
Taliban’ın kadın haklarına yönelik bu kısıtlamaları, insan hakları ihlali olarak görülüyor ve uluslararası toplum tarafından eleştiriliyor. Kadınların kamusal alanda seslerini duyurmasının engellenmesi, Birleşmiş Milletler’in de belirttiği gibi insanlığa karşı bir suç sayılabilecek boyutlara ulaştı. Bu durum, Afganistan’da kadınların toplumsal yaşamdan izole edilmesine neden olurken, uluslararası arenada insan hakları konusunda ciddi endişeler yaratıyor.
