Ekol TV'de yayınlanan ve Oylum Talu'nun moderatörlüğünü yaptığı Özgür İrade programında Nihal Bengisu Karaca, Doç. Dr. Turgay Yerlikaya, Onur İste ve Murat Gezici gündemdeki önemli maddeleri değerlendirdi. Programda öne çıkan konu ve başlıklar ise şu şekilde:

SOKAK HAYVANLARI TASARISI NE İÇERİYOR?

Nihal Bengisu Karaca: Kuduz olan, hasta olan, tehlikeli ırkları kapsıyor diye biliyoruz. Ağır bir yöntem ve kimsenin tabbii ki hoşuna gitmiyor. Bu yıllara dayanan bir sorumluluk ve ihtimamla çözülmeliydi. Kısırlaştırma ve barınaklarla çözülmeliydi. Ama şüphe şu; bu bir katliama dönüşecek mi? Neden çekiniyorlar? Açıkça neden insanlara açıklama yapmıyorlar? İnsanlara direnmeyen sokak hayvanları da alınıp götürülüp topluca uyutulacak mı? Kurunun yanında yaş da mı yanacak? Konuyla ilgili net açıklamalar bulunmuyor.

Dr. Onur İste: İnsani metotlarda bulunmak lazım. Aslında 2004 yılındaki yasa çok iyiydi. 2004 yılında "öldürme" denilirken, 2024'te "ötenazi" deniliyor. Ötenazi bilinçli olarak ölmeyi tercih etmektir. Ötenazi denilince söz yumuşatılsa da anlam yumuşatılmaz. Aslında hayvanların öldürmesi söz konusu. 2004 yılında bakımevlerin iyileştirilmesi için iyi maddeler konulmuş ama denetim ve takip koyulmamış. 2020 yılında alınan karar ile, büyükşehirler için 2022, daha küçük iller için 2024 son tarihli olarak bakımevlerin kurulması kararlaştırılmış. Ama bakımevleri kurulmamış. Var olan bakımevlerinde düzenlemeler de yapılmamış.

"Kamuoyu açısından tehlike oluşturması halinde, hayvandan hayvana ve insana bulaşan hastalık sebebi" ile maddeleri risk taşıyan ve ucu açık olan maddeler.

Sokak hayvanları sorunu var. Sorun insani olarak nasıl çözülecek? Bunu tartışmamız gerekir.

TOPLUMUN YÜZDE KAÇI BU TASARIYI DESTEKLİYOR?

Murat Gezici: Toplum niteliği, karşılaştığı sorunları nasıl çözdüğü ile değerlendirilir. Soma'da ya da Erzincan'da yaşanan durumlarda bunu görmedik. Ama nedense sokak hayvanları konusunda mağdurlar ve muhalefet karşı karşıya geldi. AK Parti'nin neredeyse tüm Türkiye'de kazandığı haritaları hatırlayalım. AK Parti'nin 24 yıl içerisinde yerel idarede başarısız olması ile ilgili maddeler arasında sokak hayvanları sorununa çözüm bulamaması da yer alıyordu.

Etik ilkelerle mi bu sorun çözülecek yoksa pragmatik mi? Bu top Meclis'e atıldı. Vatandaş da belediye ile karşı karşıya kalacak.

Kamuoyunda yüzde 54 oranda bu tasarıyı onaylıyor. Yüzde 12'si "Fikrim yok", yüzde 30'u ise "Hayır" diyor. Sayın Erdoğan aslında sırtındaki bu kamburdan kurtulmak istiyor. "Ben karar aldım, Meclis'ten geçirdim ama CHP uygulamıyor" diyecek. Devlet denetim ve kontrol mekanizmalarını artırmıyor. Belediyelere konuyla ilgili teşvik yapılabilir. Ama bunun yerine "Ölümden yana mısın, değil misin?" tartışmasına dönüyor.

Doç. Dr. Turgay Yerlikaya: Toplumsal olarak ciddi talep var ve bu siyaset sahnesine aktarılıyor. Fakat tartışma kültürü açısından ciddi problem var. Tasarı tartışılırken çocuğunu kaybeden ve kaybetme riski taşıyan ebeveynlere bu şekilde tepki verilmesi doğru değildir.

Ortak bir sorun var. Çözümü ile ilgili parlamenterlerin ortak zeminde tanımlayıp çözmeleri gerekir.

ÖTENAZİ HANGİ HAYVANLARA UYGULANACAK?

Dr. Onur İste: Büyükşehirlere binde 3, büyükşehir olmayanlara binde 5 kadar bütçe ayrılmalı. Bununla ilgili kanun da var ve uygulamayan belediyelere hapis cezası da var. Kamu güvenliği açısından tehlike arz edenlere "ötenazi" uygulanabilir maddesi önemli. Bu yasa, sokakları sıfır hayvan haline getirmeye müsaade ediyor. Bence mevcut durumu bir günde çözmemeliyiz.

"18 MİLLETVEKİLİNİN MAMA FİRMASI VAR"

Murat Gezici: Mama lobisi de var. MASAK raporuna göre 21 STK'de milyonlar toplandı. İktidarın da muhalefetin de içinde olduğu 18 milletvekilinin mama firması var. Türkiye'de yaklaşık 3 milyon köpek olduğu ve 182 milyar ile sorunun çözümü söz konusu. 90 milyar da yıllık bakımları olacak. Tartışmayı muhalefet daha nitelikli hale getirebilirdi. İktidar bunu biliyordu. Kalabalık olacağı biline biline küçük bir salonda bu tartışma yapıldı. İktidar aslında taraftarlaşma istiyordu.

EMEKLİLER 12.500 TL İLE NASIL GEÇİNECEK?

Nihal Bengisu Karaca: Emekçi ve emekli son derece sınırlı hayatlara mahkum ediliyor. Hiç olmadığı kadar sokaklarda ve parklarda emekliler, yaşlılar var. Çünkü bir yere gidip çay içemiyorlar. Emekliye verilen maaş lütuf gibi bakılıyor. "Bu yaşta kafeye mi gideceksin amca?" diye fütursuzca soran gençlere bile rastlıyoruz. Belki çocuğuna ayıracağı vakti çalışmaya ayıran ve emekli olan vatandaşla ve devlet arasındaki akittir.


Murat Gezici: Bir emekli bir işe girdiği zaman o iş yerinin 5 puan SGK teşvik puanı düşürülüyor. O yüzden emekli iş bulmakta da zorlanıyor. İktidar süreçleri iyi yönetemediğini bize gösteriyor. Bu konu 2023 sürecinde düzeltilmesi gerekirken, yerel seçim öncesi emeklileri cepte gören ve destek vermeyi reddeden iktidar sonrasında destek vermek zorunda kaldı. Ama bir yandan da zam yapmaya devam etti.

Başkanlık sistemi ile değişikliğe gidildi. Öncesinde "Daha büyük devlet olacağız" diyerek söylemlerle emekli oy verdi. Millet bahçelerini de gören emekliler sevinmişti. Ama şimdi oraya bile gidemeyen emekliler hayat pahalılığını net görüyor.

2008'deki hesaplama yöntemi uygulanmış olsaydı şu an en düşük emekli maaşı 25 bin TL olmalıydı.

TRUMP'A SALDIRI ABD'DE OYLARI NASIL ETKİLEDİ?

Nihal Bengisu Karaca: Seçim sonuçları aslında şimdiden belli. Karşısında Biden var. Demokratlar Biden yerine başka bir aday çıkaramadılar. Aslında Biden hedef gösterdi bu durumu. Biden yüzünden bu saldırı oldu. İsrail-Filistin ilişkilerinde ise Netanyahu'nun yanında konumlanacak.


Dr. Onur İste: Aslında ABD demokrasisi ciddi iflas eşiğinde. Seçtiğiniz başkan adayları Biden ve Trump. Biri Alzheimer başlangıcı biri de delilik sınırında. "ABD bizi ilgilendirmez" diyemeyiz.

Doç. Dr. Turgay Yerlikaya: ABD'de ölümle sonuçlanan başkanlara suikastlar var. ABD'de Trump seçilir de Suriye'den çekilirse Türkiye'nin de hareket kabiliyeti artacak.

Trump, medya ve sermaye ile çatışma içerisindeydi. Hatta sosyal medya hesapları engellenmişti. Ciddi kriz ile karşı karşıya kaldı.

Televizyon tartışmasında Trump, Biden'a ciddi üstünlük sağladı. Biden'ı neredeyse ezdi. Hatta Biden'ın geri çekilmesi için ortak yazı da yayınlandı.

"BIDEN ADAYLIKTAN ÇEKİLEBİLİR"

Murat Gezici: Trump önceki seçimde "Kazanan bürokrasi" dedi. Bunu yeniden indireceğini söyledi. Trump'ın ülkeyi nasıl yöneteceği konusu hala belirsiz. Saldırı girişiminden sonra oyları artmış gibi görünse de gönülden bir oy verme durumu hala yok.

Biden'ın sağlığı ile ilgili net bilgiler verilmiyor. İlerleyen süreçte belki adaylıktan çekilir.

Trump'a saldırı girişiminin arkasında aslında Biden'ı adaylıktan çektirmekti. Kişinin öldürülmesi önemli işaret verir, kişinin susturulmasıdır. Bu bize şunu gösteriyor, Türkiye çok yönlü bir siyaset yapmaya başlamalı.