Hamas Lideri Haniye, İran'da düzenlenen suikast sonucu hayatını kaybetti. Orta Doğu'da tırmanan gerginlik ve olası 3. Dünya Savaşı etkileri Ekol Gündem'de ele alındı. Fatih Sadırlı'nın moderatörlüğünü yaptığı Ekol Gündem programında  Prof. Dr. Yaşar Hacısalihoğlu, Doç. Dr. Gülay Yedekci, Aytuğ Atıcı ve Mete Han Özkan merak edilenleri cevapladı. Programda öne çıkan konu ve başlıklar ise şu şekilde: 

HANİYE SUİKASTI İRAN'IN GÜVENLİK ZAFİYETİ Mİ?

Prof. Dr. Yaşar Hacısalihoğlu: Bir süredir İran'da iç sıkıntılar var. Bir süredir Cumhurbaşkanının ölümü ile ilgili şüpheler, ardından gelen yeni Cumhurbaşkanı, korunması gereken bir Hamas lideri... Çok boyutlu tartışma. Füze nereden atıldı? Helikopterin düşmesi konusunda da benzer şeyleri konuşmuştuk. Tam da Netanyahu'nun ABD'deki kongrede utanç görüntüleri, ayakta alkışlanması, sözüm ona görüşmelerin ve barış diyaloglarının açık olacağı konusunda sözlerin söylendiği bir durumda bu saldırı oldu. Yani "Görüşme ve barış yok" denircesine bir mesajdı. Bu noktada İsrail harekete geçti.

Mete Han Özkan: İsrail ile ilgili değerlendirme yaparken devlet tanımı üzerinden değerlendirme yapmak gerekir. Yani uluslararası alanda devlet ve egemenlik nedir? Arap olmayan iki ülkeye bu iş ihale edilmek isteniyor. Türkiye ve İran'ın reaksiyonlarını göreceğiz. Herkes biliyor ki güçlü olanın hukuku konuşuyor, uluslararası hukuk konuşulmuyor.

İLK TETİK ÇEKİLDİ Mİ?

Prof. Dr. Yaşar Hacısalihoğlu: Bence çok önce çekildi. 7 Ekim'de olanlar saldırıların ilk adımıydı. O zaman İsrail, "Ortadoğu eskisi gibi olmayacak" dedi. Gazze'yi insansızlaştırmak, David Koridoru'nu açmak, parçalanmış Suriye, parçalanmış Türkiye ve Irak, Doğu Akdeniz'deki o planı uygulamak İsrail'in şüphesiz planı. 

NEDEN İRAN?

Aytuğ Atıcı: İran üzerinde oynanan ilk oyun değil. İran'ın tahmin edildiği kadar güçlü bir devlet olmadığı dünyaya gösterilmeye çalışılıyor. Örneğin kendi Cumhurbaşkanını koruyamayan ev helikopterin düşmesine engel olmayan ülke olarak gösterildi. Şimdi de "Tahran'da nokta atışı ile Hamas liderini öldürürüz ve İran da bakar" algısı yaratıldı.


Bölgemizde olan hadiseler bizi de etkiler. Bunları konuşmak gerekir. Lübnan ve sonrasında İran hedef alınıyor. Benim okuduğum durum bu. Bizim yanı başımızda İsrail'i de aşan ve bizi de tehlikeye sokan güçler olabilir. Bu güçlerin başında ABD ve İngiltere geliyor olabilir. ABD ve İngiltere, İsrail'i zora sokmamak için bu saldırıyı yapmayacağını mı düşünüyorsunuz? Tam da şüpheler İsrail üzerindeyken kendi emperyal hedefleri için bu saldırıyı düzenlemiş olabilirler. Ama İsrail bunu yapmayacak bir devlet de değil. Eğer İsrail yaptıysa başkalarından onay almıştır. Bu kolay alınabilecek bir karar değil.

Doç. Dr. Gülay Yedekci: İran kendi kalesine gol yedi. Cumhurbaşkanına suikast düzenlenen bir ülke konumunda. Üzerine bu olay oldu. Hem de kullanılan füze Hamas'ın kullandığı İran yapımı füze. Nükleer güç ile anılan ülke şu an zayıf konumunda.

İRAN SAVAŞA ÇEKİLİR Mİ?

Aytuğ Atıcı: Kendi Cumhurbaşkanı öldüğünde İran'da sokaklara çıkan halkının seslerinin iletilmediğini gördük. İran'da protesto olabilir. Ama İran savaşa çekilecek mi? İran savaşa çekilmemelidir. Çekilirse ortalık karışabilir. Orta Doğu'da devletlerin hiçbirisi büyük çaplı bir savaş çıkmasını istemiyor. Bunların başında da İsrail geliyor. Çünkü İsrail korkuyor.

TÜRKİYE'NİN İSRAİL POLİTİKASI DEĞİŞİR Mİ?

Mete Han Özkan: Sonuç odaklı konuşacaksak eğer Türkiye 60-70 yıldır tüm yolları denedi. Türkiye yollar deniyor da diyelim ki Türkiye'den daha etkin devletler bölgesel netice alıyor mu? Hayır. Uluslararası politikadaki duruş ve davranışlarda keskin dönüşler yapamazsınız. Çünkü Türkiye bölgede güçlü bir devlet. Filistin-İsrail meselesinde de tavrını değiştirmedi. Yeri geldi İsrail'e en sert tepki veren ülke konumuna düştük. Gelinen aşamada 40 bin insan öldürülmüş. Türkiye sert tepki göstermezse 'Dünyadaki mazlum devletlerin kutup yıldızı olma' misyonunu kaybeder.

TÜRKİYE-SURİYE İLİŞKİLERİ NASIL ŞEKİLLENECEK?

Prof. Dr. Yaşar Hacısalihoğlu:  Suriye'de toprakların büyük kısmı PKK'nın elinde, Golan Tepeleri de İsrail'in elinde. Dolayısıyla Esad, "Mehmetçik buradan çıksın" demeyecek. Bir araya gelecektir. Esad Türkiye ile ilişkilere karar verecek.