Yemek kartı ile market alışverişi yapılmayacak mı? Market ve restoran harcamasına düzenleme

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), yemek kartlarının kullanımıyla ilgili önemli bir düzenlemeye gitti. Yayımlanan genelgeye göre, çalışanların yemek kartlarını restoran harcamalarında kullanmaları durumunda işveren, herhangi bir tutar sınırı olmaksızın prim istisnasından faydalanabilecek. Ancak market alışverişleri için aynı kartların kullanılması halinde bu istisna, günlük 158 TL ile sınırlandırıldı.

GENELGE 31 ARALIK TARİHİNDE YAYIMLANDI

SGK’nın 31 Aralık'ta yayımladığı genelge, Danıştay’ın 2023 yılında aldığı bir karar doğrultusunda hazırlandı. Bu düzenleme ile yemek kartlarının amacı dışında kullanılmasının önüne geçilmesi hedefleniyor. Özellikle market harcamaları için yemek kartlarının kullanımı, daha önce tartışmalara neden olmuştu.

PRİM İSTİSNASI HENÜZ ONAYLANMADI

2024 yılı itibarıyla yemek prim istisnası 240 TL olarak açıklansa da bu miktar henüz SGK tarafından resmi olarak onaylanmış değil. Ancak market harcamaları için belirlenen günlük 158 TL sınırı, mevcut düzenlemeler kapsamında geçerliliğini koruyor.

RESTORAN DIŞI HARCAMAYA DENETİM

Genelgeyle birlikte devletin, yemek kartlarının restoran dışı harcamalarını daha sıkı bir şekilde takip edeceği ifade ediliyor. Ayrıca işverenlerin, çalışanlarının yemek kartlarını yalnızca restoranlarda kullanmaları için çeşitli önlemler alması bekleniyor. Bu durum, işverenlerin prim desteklerini doğru bir şekilde kullanmalarını da sağlayacak. Yeni düzenlemenin hem çalışanlar hem de işverenler açısından önemli değişikliklere yol açması bekleniyor. SGK’nın ilerleyen süreçte düzenlemenin uygulanışına yönelik denetim ve bilgilendirme faaliyetlerine ağırlık vermesi öngörülüyor.

İŞTE YAYINLANAN GENELGEDEN DETAYLAR

Söz konusu genelgenin detaylarını ise Ekonomim.com yayımlandı. Buna göre genelgedeki detaylar şöyle:

"Danıştay 10 uncu Dairesinin 2023/170 Esas No ve 2024/1853 Karar Nolu kararı ile Sosyal Sigorta İslemleri Yönetmeliği'nin 11/11/2022 tarihli ve 32010 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sosyal Sigorta Islemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeligin 1 inci maddesi ile degiştirilen 97 nci maddesinin yedinci fıkrasının (a) bendi ve bu Yönetmeliğe dayanılarak 02/12/2022 tarihli ve 2022/22 sayılı "Yemek Bedeli" konulu Genelge’nin 2.1.2 ve 2.1.4. Maddeleri iptal edilmistir.

Söz konusu iptal kararı dogrultusunda mahkeme kararında yer alan hükümler dikkate alınarak 2/12/2024 tarih ve 32740 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sosyal Sigorta Islemleri Yönetmeliğinde Değisiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Sosyal Sigorta İslemleri Yönetmeliğinin 97. maddesinin 7.
fıkrasının (a) bendi;

“a) İsyerinde veya müstemilatında yemek verilmeyen durumlarda, sigortalıya yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin nakit olarak ya da yemek hizmetinin alınması dısında kullanılabilecek yemek kartı/çeki/kuponu gibi araçlarla sağlanması halinde, fiilen çalışılan günlere ait bir günlük yemek
bedelinin Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen tutarının fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunulacak tutarını aşmayan kısmı,”
Seklinde 01/01/2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yeniden düzenlemiştir.

Bu kapsamda 2020/20 sayılı Isveren Islemleri Genelgesinin İkinci Kısmının Ikinci Bölümünde yer alan “2.1- Yemek paraları” alt baslıgı 01/01/2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere asagıdaki şekilde değistirilmiştir.

2-1- Yemek bedeli

Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu tarafından alınan 5/12/2024 tarihli ve 2024/509 sayılı Karar ile 1/1/ 2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yemek bedelinin prime esas kazançtan istisna edilecek günlük tutarı 158,00 TL olarak belirlenmistir.

Bu durumda, 1/1/2025 tarihinden itibaren (2025 yılı Ocak ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinden/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden itibaren) yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar; Günlük İstisna Tutarı = 158,00 TL

Ay İçinde Fiilen Çalışılan Gün Sayısı x 158,00 TL (Günlük Istisna Tutarı) = Aylık İstisna Tutarı, Ödenen Yemek Bedeli - Istisna Tutarı = Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli, Formülüyle hesaplanacaktır.

Asgari Ücret Yönetmeliğinin “İşverenin Sorumluluğu” başlıklı 12 nci maddesinde yer alan

“İşverenler tarafından, işçilere saglanan sosyal yardımlar sebebiyle asgari ücretten herhangi bir indirim yapılamaz” hükmü gereğince yemek bedelinin asgari ücrete ilave olarak verilmesi gerekmektedir.

Buna göre brüt asgari ücretin (prime esas kazanç alt sınırı) içerisine yemek bedeli tutarı dâhil edilmeyecektir.

2.1.1- Sigortalılara işyerinde veya işyerinin müştemilatında yemek verilmesi halinde uygulama isverenlerce isyerinde veya müstemilatında kendi imkanlarıyla yemek verilmesi amacıyla işverenler tarafından sigortalılara sağlanan bu menfaat sigorta primine esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 1: İşveren (A)’nın çalıstırdıgı sigortalılara isyerinde bulunan mutfağını ve yemekhanesini kullanmak suretiyle yemek vermesi halinde yemek için yapılan giderler prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Yemeğin işyerinde veya işyeri dışında yapıldığına bakılmaksızın isverenlerin üçüncü şahıslarla anlaşarak yemek hizmetini kendi işyerinde veya müştemilatında sunması halinde üçüncü şahıslara fatura
karşılığı yapılan ödemeler de prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 2: A işvereni B lokantası ile kendi isyerinde veya müştemilatında işçilerine öğle yemeği verilmesi için anlaşmıştır. Bu durumda fatura karşılığı B lokantasına yapılan ödemelerin tamamı sigortalıların prime esas kazancına dahil edilmeyecektir.

2.1.2- İşverenlerce Sigortalılar için Üçüncü Kişilere Nakden Yapılan Yemek Ödemelerinde Uygulama

İşverenlerce sigortalılara yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatin üçüncü kişilere ait restoran ve bunun gibi yerlerde sağlanması halinde ödenen yemek bedelinin tamamı sigortalıların prime esas kazancına dahil edilmeyecektir.

Örnek 3: A isvereni çalıştırdığı sigortalılar için B lokantasından yemek hizmeti almak için anlaşmıştır. Bu durumda B lokantasından yemek hizmeti alan sigortalılar için yemek bedeli adı altında yapılan ödemeler prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

2.1.3- İşverenlerce Sigortalılara Nakit Olarak Verilen Yemek Bedelinde Uygulama

İşverenlerce sigortalılara yemek bedeli adı altında nakden yapılan ödemelerin günlük 158,00 TL’lik tutarı prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 4: A sigortalısına 2025/Ocak ayında 5.000 TL tutarında yemek bedeli ödenmiştir. Sigortalının ilgili ayda 22 gün fiilen çalıştığı göz önüne alındıgında yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar; Günlük İstisna Tutarı = 158,00 TL
158,00 TL x 22 Gün = 3.476,00 TL (Aylık İstisna Tutarı) 5.000,00 TL – 3.476,00 TL = 1.524,00 TL (Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli) olarak hesaplanacaktır

Aynı işyerinde çalısan bazı sigortalılara işyerinde veya müştemilatında yemek verilmesi ve bazı sigortalılara da nakden ödeme yapılması halinde, nakden ödeme yapılan sigortalılara yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerin günlük 158,00 TL’lik tutarı prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 5: A işvereni tarafından isyerindeki 20 sigortalıya isyerinde yemek verilmesi ve kalan 30 sigortalıya yemek bedeli altında günlük 250,00 TL ödeme yapılması halinde, nakden ödeme yapılan 30 sigortalıya yemek bedeli adı altında ödemelerin günlük 158,00 TL’lik tutarı prime esas kazanca dahil
edilmeyecek ancak bu tutarı aşan kısmı sigorta primine tâbi olacaktır.

2.1.4- Yemek Bedelinin Yemek Kuponu, Yemek Kartı, Yemek Çeki vb. Araçlarla Karsılanması Halinde Uygulama

Danıştay 10 uncu Dairesinin 2023/170 Esas No ve 2024/1853 Karar Nolu kararında “Yemek yardımının ayni ya da nakdi olarak tespitinde isçi-işveren ilişkisinin esas alınması gerektigi, bir baska ifadeyle isverenin yemek yardımını isçiye fiilen “yemek vermek” seklinde sunması halinde, yemegin
isyeri ve müstemilatı içinde ya da dısında verilmesi fark etmeksizin yardımın “ayni yardım” kapsamında degerlendirilmesi gerektiği, işverenin söz konusu yemek bedelini 3. kişilere nakden ödemesinin de bu
durumu değistirmeyecegi, zira 3. kisilere yapılan ödemenin isçi tarafından baska amaçlarla kullanmasının mümkün olmadıgı, bu nedenle işçinin işverene sunduğu emeğin karşılığı olan ücret ya da sair yan
ödemeler kapsamında degerlendirilemeyeceği, aynı şekilde isverenin yemek yardımını isçiye yalnızca yemek bedelini ödemede kullanılmak üzere “yemek kartı/çeki/kuponu gibi araçlarla ödemesi” halinde de, isçinin söz konusu ödeme aracını nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde baska amaçlarla kullanmasının mümkün olmaması nedeniyle ayni yardımın söz konusu olacağı, bununla birlikte işverenin yemek yardımını işçiye “nakit ya da yemek bedeli ödeme dışında da kullanılabilecek yemek kartı/çeki/kuponu
gibi araçlarla ödemesi” halinde ayni yardımdan bahsedilemeyecegi ve bu halde yapılan nakdi ödemenin yalnızca davalı Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek kısmının prime esas kazanca tabi tutulmayacağı, bu tutarı aşan kısmının sigorta primine tabi olduğu sonucuna varılmaktadır.”
degerlendirmesinde bulunulmustur.

Buna göre yemek kartı/çeki/kuponunun yemek bedeli ödemesi dısında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde baska amaçlarla kullanılma imkanı olmaması halinde, yemek kartı/çeki/kuponuna yüklenen tutar prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 6: İsveren (A)’nın çalıstırdıgı sigortalılara 5.000 TL tutarında yemek kartı vermesi ve söz konusu kartın yemek bedeli ödemesi dışında nakit ya da nakit yerine geçecek sekilde başka amaçlarla kullanılma imkanı olmaması halinde, yemek kartına yüklenen 5.000 TL’lik tutar prime esas kazanca
dahil edilmeyecektir. Ancak yemek kartı/çeki/kuponunun yemek bedeli ödemesi dışında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkanı olması halinde, günlük 158,00 TL’lik tutar prime
esas kazanca tabi tutulmayacak ancak bu tutarı aşan kısım sigorta primine tâbi olacaktır.

Örnek 7: (A) sigortalısına 2025/Ocak ayında 6.000 TL tutarında yemek kartı verilmiştir. Sigortalının ilgili ayda 22 gün fiilen çalıştığı ve verilen kartın yemek yenilmesi haricinde nakit ya da nakit yerine geçecek sekilde baska amaçlarla kullanılma imkanı olması halinde yemek kartına yüklenen
6.000 TL’den prime esas kazanca dahil edilecek tutar;
Günlük Istisna Tutarı = 158,00 TL, 158,00 TL x 22 Gün = 3.476,00 TL (Aylık Istisna Tutarı) 6.000,00 TL – 3.476,00 TL = 2.524,00 TL (Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli) Olarak hesaplanacaktır."