2008 SONRASI İÇİN ŞARTLAR DEĞİŞTİ: Emekli olmak isteyenler dikkat!
19
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesiyle 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olan milyonlarca kişi yaş şartı aranmaksızın emeklilik hakkı kazandı. Ancak 2000 sonrası sigortalı olanlar için tablo değişti. 2000-2008 yılları arasında sigorta girişi olanlar için kademeli yaş sistemi devreye girerken, emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak belirlendi. 2008 sonrası sigortalılar için ise emeklilik yaşı, prim gün sayısı ve sigortalılık süresine göre farklılık gösteren yeni nesil sistem geçerli olacak.
29
Ancak 2008 sonrası ilk kez sigorta girişi yapılanlar için emeklilik yaşı 65’e çıkacak. Yeni sistemde sadece yaş değil, prim gün sayısı şartı da ciddi oranda artıyor. Milyonları ilgilendiren düzenlemeyle birlikte kısmi emeklilik seçenekleri de masada.
39
1999 ÖNCESİ DİKKAT!
8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar, EYT düzenlemesi ile birlikte yaş şartını yerine getirmeden emekli olabiliyor. Bu düzenleme, emeklilik için aranan yaş şartını ortadan kaldırarak, prim ve sigortalılık süresi şartlarını tamamlayan kişilerin erken emekli olmalarını sağlıyor. Yaklaşık 3 milyon kişinin emekli olma hakkı elde ettiği belirtilirken, sayının önümüzdeki yıllarda 5 milyonu bulması bekleniyor.
49
KADEMELİ EMEKLİLİK
1999 yılı sonrası sigortalı olanlar için yaş şartları devam ediyor, ancak bu kişiler için de kademeli bir geçiş sistemi devreye girdi. Bu sistem, işe giriş tarihlerine bağlı olarak değişen emeklilik şartlarıyla farklı yaş koşulları ve prim gün sayıları belirliyor.
59
1999 ile 2008 yılları arasında sigortalı olarak işe başlayanlar için kadınlar 58 yaş, erkekler ise 60 yaşında emekli olabilecek. Ancak prim ödeme gün sayısı da bu kişilerin emeklilikteki en önemli kriterlerinden biri. Sigortalılar, belirli bir prim ödeme gününü tamamladıktan sonra yaş şartını yerine getirerek emekli olabiliyorlar.
69
İŞTE YENİ YAŞ ŞARTLARI
EYT düzenlemesi ile birlikte 8 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olarak çalışanlar, kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaşını doldurduklarında emekli olabilecekler. Ancak, 7.000 gün prim ödeme koşulunun yanı sıra, 25 yıl sigortalılık süresi şartı da kademeli bir şekilde uygulanacak. Prim ve yaş koşulunu sağlayamayanlar için kısmi emeklilik şartları devreye giriyor. Bu da, emeklilik için belirli bir yaşı beklemek yerine, prim ödeme gününü tamamlayanların daha erken emekli olabilmesi anlamına geliyor.
79
2008 yılı sonrasında sigortalı olarak işe başlayanlar için geçerli olan şartlar ise daha uzun bir süreye yayılacak. 1 Ocak 2036 tarihine kadar kadınların 58, erkeklerin ise 60 yaşını doldurmaları ve 7.200 prim gününü tamamlamaları gerekecek. Ancak, 2036 yılından sonra emeklilik yaşı kademeli olarak artacak. Bu durumda, kadın ve erkekler için 65 yaş sınırı getirilecek. Yani, 2048 yılından itibaren emeklilik yaşı eşitlenerek tüm sigortalılar için 65 yaş olacak.
89
Yeni düzenleme, yaşlılık aylığı bağlanmasında bazı istisnalar da öngörüyor. Kadınlar için 58, erkekler için ise 60 yaşının kademeli olarak yükseltilmesiyle birlikte, prim ödeme gün sayısının yerine getirildiği tarihe göre emeklilik yaşını etkileyen farklı şartlar uygulanacak. Ayrıca, 5400 prim ödeme gün sayısı üzerinden emeklilik yaşının hesaplanacağı bir geçiş süreci de başlayacak. Bu, özellikle 2008 ve sonrasında sigortalı olarak işe başlayanlar için geçerli olacak.
99
Kısmi emeklilikte, özellikle 25 yıl sigortalılık süresi şartının kalkmasıyla birlikte, prim ödeme gün sayısına dayalı bir emeklilik süreci devreye girecek. Örneğin, 10 Ekim 2037 tarihinde 7.200 gün prim ödeme gün sayısını tamamlayan bir kadın, 59 yaşında emekli olabilecek. Bu düzenleme, sigortalıların daha esnek bir şekilde emekli olabilmelerine olanak tanıyor.