Uzayda mahsur kalmışlardı: Astronotlar ABD seçimlerinde nasıl oy kullanacak?
NASA astronotları Butch Wilmore ve Suni Williams, haziran ayında Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) yaptıkları ziyaret sırasında, planlanan bir haftalık görevlerinin uzatılmasıyla karşılaştı. Boeing Starliner kapsülündeki teknik sorunlar nedeniyle, bu iki astronotun görev süreleri 2025 yılına kadar uzatıldı. Ancak, bu durum astronotların 5 Kasım’da yeni ABD başkanını belirlemek üzere yapılan seçim gününü uzayda geçirecek olmalarının önünde bir engel teşkil etmiyor; çünkü oylarını güvenli bir şekilde Dünya’ya iletebilecekler.
TEKSAS YASASI İLE YÜRÜRLÜĞE GİRDİ
1997 yılında Teksas Eyalet Meclisi tarafından çıkarılan bir yasa, uzay uçuşu sırasında görevde bulunan astronotlara oy kullanma hakkı tanıyor. Bu yasa, uzayda yaşayan astronotların Amerikan seçimlerinde söz sahibi olmasını sağlıyor. Yasanın kabul edildiği yıl, David Wolf, Rus Mir Uzay İstasyonu’ndan oy kullanan ilk Amerikalı olarak tarih sahnesinde yerini aldı. Teksas’ta uygulanan bu özel düzenleme, astronotların demokrasinin bir parçası olmasını mümkün kılmak için yürürlüğe girdi.
NASA, OY PUSULALARINI İLETİYOR
Peki uzayda oy nasıl kullanılıyor? Astronotlar, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan oy pusulalarını NASA’nın Yakın Uzay Ağı aracılığıyla güvenli bir şekilde gönderiyor. Oy pusulalarını doldurduktan sonra, bu formlar uzay istasyonunun bilgisayar sistemine aktarılıyor. NASA, her bir oy pusulasını New Mexico’daki White Sands Test Tesisi üzerinden Houston Görev Kontrol Merkezi’ne iletir ve buradan ilçe seçim yetkililerine ulaşmasını sağlıyor.
1997’DEN BERİ UYGULAMA DEVAM EDİYOR
1997’den bu yana devam eden uzaydan oy kullanma geleneği, birçok astronot için özel bir anlam taşıyor. Örneğin, 2020 seçimlerinde Kate Rubins, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan oy kullanarak bu geleneği sürdüren son isim oldu. NASA sözcüsü, astronotların “insanlık yararına uzaya çıkarken birçok konfordan vazgeçtiklerini” belirterek demokrasi için oy kullanan astronotların görevlerini ne kadar ciddiye aldıklarını söyledi.
ÖZEL ŞİFRELİ OY PUSULASI
ABD Seçim İdaresi sözcüsü Rosio Torres-Segura, astronotların özel şifreli oy pusulasına erişim sağladığını ve seçim sürecinin başarılı bir test sonrası tamamlandığını açıkladı. Güvenli kimlik doğrulama işlemi gerçekleştikten sonra, astronotlara doldurulabilir oy pusulası gönderiliyor.
OYLARI KENDİLERİNDEN ÖNCE DÜNYA’YA ULAŞACAK
Wilmore ve Williams’ın oyları, kendilerinden 5 ay önce Dünya’ya ulaşacak. İki astronot, 2025 Şubat ayında SpaceX’in Crew Dragon aracıyla Dünya’ya dönmeyi planlıyor. Wilmore, “Oy pusulası talebimi bugün gönderdim” diyerek oy kullanma sürecinin başladığını duyurdu. Bu durum, uzayda geçirilen zamanın bile demokratik katılımla nasıl birleşebileceğinin güzel bir örneği olarak karşımıza çıkıyor.
