Bilim insanları, Alzheimer'ı tedavi etme potansiyeline sahip bir burun spreyi geliştirdi. Beyindeki zararlı proteinleri hedef alan bu ilacın bilişsel iyileşme sağladığı gözlemlendi.
Demansın en yaygın türü olan Alzheimer, hafıza ve karar alma gibi bilişsel becerileri etkiliyor. Genellikle yaşlanmayla birlikte ortaya çıkan bu hastalık, beyinde tau proteini birikimi meydana geliyor.
Sağlıklı bireylerde tau proteini, beyin hücrelerinin yapısını korumaya ve nöronlar arasında besin taşımasına yardımcı olur. Ancak Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklarda bu proteinler bir araya toplanarak hücre içinde yumaklar oluşturur. Bu yumaklar, beyin hücrelerinin normal işleyişini bozar, ölmelerine yol açar ve kişinin bilişsel gerilemesine neden olur.
Bilim insanları, bir araya toplanan tau proteinlerini ortadan kaldıracak yöntemler üzerinde yıllardır çalışmalar yapıyor.
Science Translational Medicine dergisinde yakın zamanda yayımlanan bir çalışmada, bu hedefe ulaşan bir burun spreyi geliştirildi. Yaşlı fareler üzerinde denenen bu yöntem, umut verici sonuçlar ortaya koydu.
Teksas Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden bilim insanları, tau proteinlerini saptayıp hedef alan TTCM2 adlı bir antikor geliştirdi. Bu antikoru, genetik olarak insan tau proteinini üretecek şekilde değiştirilmiş yaşlı farelere burundan uyguladılar.
Üç saat sonra beynin çeşitli bölgelerine ve hücrelerin içine yayılan TTCM2, tau proteinlerini temizledi.
Araştırmacılar antikorun, hücredeki TRIM21 adlı proteinle işbirliği yaptığını kaydetti. Normalde vücudun virüslerden arınmasında rol oynayan bu protein, TTCM2'yle etkileşime geçerek yumakların daha etkili bir şekilde ortadan kaldırılmasını sağladı.
Çalışmanın sorumlu yazarı Dr. Rakez Kayed şu ifadeleri kullanıyor:
"Bu yöntem sadece terapötik antikorların daha iyi iletilmesini sağlamıyor, aynı zamanda tau kümelerini temizlemede ve bilişsel işlevleri iyileştirmede verimliliği de artırıyor."
Ekip, fareleri davranış testine tabi tuttu ve TTCM2 tedavisi uygulanan hayvanların "belirgin seviyede daha iyi" performans sergilediğini gözlemledi. Araştırmacılar, farelerin bilişsel becerilerinde iyileşme sağlandığını belirtti.
Araştırmacılar, burun spreyi yönteminin tau yumakları oluşturan Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklara karşı yeni tedavilerin geliştirilmesine zemin hazırlayabileceğini düşünüyor. Antikoru test etmeye devam eden ekibin, insan deneylerine ne zaman başlayacağı ise henüz belli değil.
